Breski hagkerfið hefur orðið fyrir miklum áhrifum af mikilli verðbólgu og afleiðingum Brexit. Á undanförnum mánuðum hefur verð hækkað gríðarlega, sem hefur leitt til þess að margir forðast að eyða meira í vörur, sem hefur leitt til aukinnar þjófnaðar í stórmörkuðum. Sumar stórmarkaðir hafa jafnvel gripið til þess að læsa smjöri inni til að koma í veg fyrir þjófnað.
Breskur netnotandi uppgötvaði nýlega læst smjör í matvöruverslun í London, sem vakti umræðu á netinu. Samkvæmt nýjustu gögnum sem breski matvælaiðnaðurinn birti 28. mars fór verðbólga á matvælum í landinu í mars upp í met, 17,5%, og egg, mjólk og ostur voru meðal þeirra verðhækkana sem hækkuðu hraðast. Há verðbólga veldur neytendum sem glíma við framfærslukostnaðarkreppuna enn frekari sársauka.
Eftir Brexit stendur Bretland frammi fyrir skorti á vinnuafli og 460.000 starfsmenn frá ESB yfirgefa landið. Í janúar 2020 yfirgaf Bretland formlega ESB og kynnti til sögunnar nýtt punktakerfi fyrir innflytjendur til að draga úr innflytjendum frá ESB, eins og stuðningsmenn Brexit lofuðu. Hins vegar, þó að nýja kerfið hafi tekist að draga úr innflytjendum frá ESB, hefur það einnig steypt fyrirtækjum í vinnumarkaðskreppu og aukið óvissuna í þegar hægfara breska hagkerfinu.
Sem hluti af meginloforði Brexit-herferðarinnar endurbætti Bretland innflytjendakerfi sitt til að takmarka innstreymi vinnuafls frá ESB. Nýja stigakerfið, sem tekið var í notkun í janúar 2021, kemur jafnt fram við ríkisborgara ESB og ríkisborgara utan ESB. Umsækjendur fá stig út frá hæfni þeirra, menntun, launum, tungumálakunnáttu og atvinnutækifærum, og aðeins þeir sem hafa næg stig fá leyfi til að vinna í Bretlandi.
Hæft fólk eins og vísindamenn, verkfræðingar og fræðimenn hafa orðið aðalmarkmið innflytjenda í Bretlandi. Hins vegar, frá því að nýja stigakerfið var innleitt, hefur Bretland upplifað mikinn skort á vinnuafli. Skýrsla frá breska þinginu sýndi að 13,3% fyrirtækja sem könnuð voru í nóvember 2022 stóðu frammi fyrir skorti á vinnuafli, þar sem skorturinn var mestur í gistiaðstöðu og veitingaþjónustu, 35,5%, og í byggingariðnaði, 20,7%.
Rannsókn sem Centre for European Reform birti í janúar leiddi í ljós að frá því að nýja stigakerfið fyrir innflytjendur tók gildi árið 2021 hafði fjöldi starfsmanna frá ESB í Bretlandi fækkað um 460.000 í júní 2022. Þó að 130.000 starfsmenn utan ESB hafi að hluta til fyllt bilið, þá stendur breski vinnumarkaðurinn enn frammi fyrir miklum skorti upp á 330.000 starfsmenn í sex lykilgeirum.
Á síðasta ári fóru yfir 22.000 bresk fyrirtæki á hausinn, sem er 57% aukning miðað við árið á undan. Financial Times greindi frá því að verðbólga og vaxtahækkanir væru meðal þátta sem stuðlaðu að aukinni gjaldþrotum. Byggingar-, smásölu- og veitingageirinn í Bretlandi urðu verst úti vegna efnahagslægðarinnar og minnkandi neytendatrausts.
Samkvæmt Alþjóðagjaldeyrissjóðnum (AGS) er gert ráð fyrir að Bretland verði eitt af verstu helstu hagkerfum Bandaríkjanna árið 2023. Bráðabirgðatölur frá bresku hagstofunni sýndu að landsframleiðsla landsins stóð í stað á fjórða ársfjórðungi 2022, með 4% árlegum vexti. Hagfræðingurinn Samuel Tombs hjá Pantheon Macroeconomics sagði að meðal G7-ríkjanna sé Bretland eina hagkerfið sem hafi ekki náð sér að fullu á sama stig og fyrir heimsfaraldurinn og hafi í raun lent í efnahagslægð.
Sérfræðingar Deloitte telja að breski hagkerfið hafi staðið í stað um nokkurt skeið og að búist sé við að landsframleiðslan muni dragast saman árið 2023. Í nýjustu skýrslu Alþjóðagjaldeyrissjóðsins um efnahagshorfur í heiminum, sem gefin var út 11. apríl, er spáð að breski hagkerfið muni dragast saman um 0,3% árið 2023, sem gerir það að einu af verstu helstu hagkerfum heims. Í skýrslunni er einnig bent til þess að Bretland muni standa sig verst meðal G7-ríkjanna og einnar þeirra verstu innan G20-ríkjanna.
Í skýrslunni er spáð að heimshagkerfið muni vaxa um 2,8% árið 2023, sem er 0,1 prósentustigs lækkun frá fyrri spám. Gert er ráð fyrir að vaxandi markaðir og þróunarlönd muni vaxa um 3,9% á þessu ári og 4,2% árið 2024, en þróað hagkerfi munu sjá 1,3% vöxt árið 2023 og 1,4% árið 2024.
Erfiðleikarnir sem breski hagkerfið hefur staðið frammi fyrir í kjölfar Brexit og vegna mikillar verðbólgu sýna fram á áskoranirnar sem fylgja því að standa einir utan Evrópusambandsins. Þar sem landið glímir við skort á vinnuafli, aukna gjaldþrot og hægan hagvöxt, er sífellt ljósara að framtíðarsýn Bretlands eftir Brexit mætir verulegum hindrunum. Þar sem Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáir því að Bretland muni verða eitt af verstu stóru hagkerfum landsins í náinni framtíð, verður landið að takast á við þessi brýnu mál til að endurheimta samkeppnisforskot sitt og blása nýju lífi í hagkerfið.
Birtingartími: 13. apríl 2023